Fatoş Oyuncakları (1971-2001)

1947'de Ankara'da doğdu ve 1971 yılından 2001 Ekim'ine kadar çocuk olmuş bütün herkesin kalbine dokunan oyuncak dostların yaratıcısı oldu. Çocukluklarımıza neşe, renk ve hayal gücü katan o kadın Fatoş oyuncaklarını yaratan Fatoş İnhan'dı.

Hikayesi, evde oturarak sıkıntıdan patladığı bir dönemde, 1971'de, oğluna birinci yaş gününde armağan edilen oyuncak kedi ile başladı. Çünkü hediye kediyi gören çocuk müthiş korkmuş ve hüngür hüngür ağlamaya başlamıştı. O dönemin Türkiye'sinde piyasada az sayıda, basit oyuncak vardı. Kim bilir neye benziyordu kedi ki, çocuğun yüzünü güldürmek yerine ödünü patlatmıştı? İşte o an, daha sonra hepimizin çocukluğunu etkileyecek olan fikir gelmişti Fatoş İnhan'ın aklına. Yüzü gülen, çocukların sevgiyle kucaklayabilecekleri yumuşacık oyuncaklar yapacaktı.

Kanada'dan gelen oyuncak ayı patronlarıyla başladı işe. Eşinin kiraladığı ofise önce annesinin dikiş makinalarını taşıdı, sonra patronları, pamukları ve kumaşları... İlk ürettiği oyuncak "Tonton" oldu. Kavuniçi renkli, minnacık, yumuşacık bir ayı. Dikiş makinasında şekillenmiş, kafası, kolu, bacağı ve nihayet suratı bir araya getirilmişti. Tonton, Fatoş oyuncaklarının ilk sermayesi oldu. Oyuncak ayıları her biri birbirinden güzel kediler, köpekler, filler, eşekler, tavşanlar ve bebekler takip etti.

Sonrası çorap söküğü gibi geldi. El ürünü oyuncakları o kadar özdeşleşti ki Fatoş Hanım'ın kendisiyle, eşinin önerisiyle oyuncaklara "Fatoş" ismi verildi. Bu durum Fatoş Hanım için gurur verici olduğu kadar, ileride taşınması zor bir sorumluluk haline gelecekti.

1987’de Fatoş Oyuncak ilk mağazalarını açmaya başladı. 1990’lı yıllarda en aranılan oyuncak markası oldu. 40 metrekarelik bir atölyede başlayan hikaye 6 bin metrekarede üretime geçen dev bir markaya dönüştü: "Fatoş Oyuncakları". Ve Fatoş'un her bir oyuncağı çok aranan birer ürüne dönüştü.

Fatoş İnhan, oyuncak sektöründe marka haline gelmesinin ardından dünyaca ünlü Barbie bebeklerin Türkiye için üretim lisansını da aldı. İlk Türk Barbie'si olarak tanıdığımız Lady bebeği son derece başarılı biçimde üretti. Bütün bu zaman dilimi içinde Fatoş İnhan'ın yaratıcılığı ve oyuncak sevgisi sayesinde Türk oyuncakçılığının altın dönemi yaşandı (Pilsan'ın da bu altın çağın en önemli mimarlarından biri olduğunu atlamamak lazım).

Ne acıdır ki hikayenin sonu 2001 başlarında dünyanın 40 girişimci kadınından biri seçilen Fatoş İnhan'ın müthiş başarısının henüz ödüllendirilişinin ardından geldi. Yine aynı yılda, 2001 Ekim'inde Fatoş oyuncaklarının imalatına son verildi. Peki sebebi neydi 30 yıllık bir efsanenin, oyuncakçılık adına yüz akımızın ortadan kalkışının? Çin'den yapılan kontrolsüz oyuncak ithalatının iç pazarı daraltışıydı elbette! Kötü malzemeden yapılmış karaktersiz ama ucuz oyuncaklar çığ halinde sınır kapılarına dayandı ve yerli oyuncak firmalarının belini büktü. Otuz yıldır ürettiği Fatoş bebekleriyle marka haline gelen Fatoş Oyuncakları’nın da aralarında bulunduğu 300 oyuncak üreticisi imalata son verdi ya da yok oldu. Yıllık ticaret hacmi yaklaşık 50 milyon doları bulan Türkiye’deki oyuncak imalatı sektörü, yaşanan krizlerin ardından bitme noktasına geldi. Çok az firma çıkabildi bu felaketin içinden. Yazık ki o isimlerin arasında Fatoş Oyuncakları yoktu. Fatoş, oyuncak imalatından elini eteğini çekti ve kurumsal şirketlere promosyon ürün tasarımları yaparak yoluna devam etmek zorunda kaldı (Yumoş desem hemen hatırlayacaksınız).

Sormak lazım şimdiki çocuklara. G.I. Joe'lar ve Barbie'ler dışında yüreklerinde yer ayırabildikleri tek bir oyuncağımız var mı 2000'li yıllarda? Oysa geçtiğimiz 30 yılın herhangi bir diliminde büyümüş bütün yetişkin kadın-çocukların Fatoş dendiğinde gözlerinin içi güler hala. Ve bütün yetişkin erkek-çocuklar, Pilsan  mini mekanik dendiğinde yerinde duramaz hala. Ne mutlu bize ve aynı zamanda ne acı...

Eğer bir gün bu yazıyı göz ucuyla olsun okursa Sayın İnhan, Kendisine yürekten teşekkürlerimi iletmek isterim. Onun yaşam verdiği oyuncaklar sayesinde gelişen hayal gücüm hiçbir zaman yarı yolda bırakmadı beni. Ve hala saklamakta olduğum Fatoş bebeklere baktığımda, daima sevgi ve saygıyla anacağım ismini. Yürekten minnetlerimi sunarım...

İlgilenenler İçin:

"Denizci Fatoş Bebek":
http://earinna.blogspot.com/2011/04/denizci-fatos-bebek.html
"Gelin Fatoş Bebek":
http://earinna.blogspot.com.tr/2014/03/fatos-oyuncak-gelin-bebek.html
"Fatoş Bez Bebek":
http://earinna.blogspot.com.tr/2018/05/fatos-marka-bez-bebek-7080ler.html
"Fatoş Pembe Panter":
http://earinna.blogspot.com.tr/2013/05/fatos-marka-pembe-panter.html
"Fatoş Marka Lady Model Bebek"
http://earinna.blogspot.com.tr/2013/01/fatos-marka-model-bebek.html
"Fatoş Marka Lady Bebek (1987)"
http://earinna.blogspot.com.tr/2018/01/fatos-marka-lady-bebek-1987.html